Ważnym punktem programu 41. edycji konferencji EuroPOWER & OZE POWER, która odbyła się na początku kwietnia w hotelu The Westin Warsaw, był blok poświęcony finansowaniu transformacji energetycznej. Dyskusje dotyczyły roli zielonych instrumentów finansowych, partnerstw publiczno-prywatnych oraz wpływu regulacji i standardów ESG na decyzje inwestycyjne i rozwój sektora. Szczególne miejsce w programie zajęła debata poświęcona strategicznej wizji polskiej transformacji energetycznej. Eksperci wskazali na kluczowe dokumenty – KPEiK oraz PEP 2040 – jako filary przyszłych inwestycji, regulacji i mechanizmów wsparcia. Podkreślano wagę integracji różnych źródeł energii, innowacyjnych rozwiązań oraz społecznej akceptacji zmian.

Tematem jednego z paneli , była „Zielona energia – droga do czystszej i stabilnej przyszłości”. Według prelegentów, podążanie tą drogą wymaga transformacji polskiego systemu energetycznego, czyli dynamicznego rozwoju OZE, magazynów energii i nowoczesnych technologii zwiększających efektywność. Miłosz Motyka, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, we wprowadzeniu do dyskusji zwrócił uwagę, że do stabilności wytwarzania i dostaw energii potrzebne są wdrożenia elektrowni hybrydowych, wirtualnych elektrowni (VPP) oraz optymalizacja infrastruktury przesyłowej.

Do dyskusji podczas panelu o zielonej energii, którą miałam okazję wysłuchać osobiście, zostali zaproszeni: (na zdjęciu od lewej) Łukasz Złakowski, Prezes Zarządu, INPLUS; Bartłomiej Nieścierowicz, Prezes CGI Polska i krajów bałtyckich; Piotr Szymanek, Wiceprezes Zarządu, Energa S.A.; Michał Orłowski, Wiceprezes Zarządu ds. Zarządzania Majątkiem i Rozwoju, TAURON Polska Energia; Robert Kowalski, Wiceprezes Zarządu ds. Wsparcia i Rozwoju, PGE Polska Grupa Energetyczna S.A.; Radosław Walaszczyk, Dyrektor Departamentu Źródeł Odnawialnych, Urząd Regulacji Energetyki; Agnieszka Wojnarowska, Członek Zarządu ds. rozwoju, RWE Renewables; Magdalena Sobczyńska, Head of Asset Management/Member of the Board, TotalEnergies; Tomasz Bendlewski, Wiceprezes Zarządu, Asseco Poland; Tomasz Guzowski, Prezes OX2 Polska oraz Jerzy Kalinowski, Dyrektor ds. Zarządzania Energią, EDPR. Moderatorem panelu (pierwszy po prawej) był Tobiasz Adamczewski, Wiceprezes Zarządu, Forum Energii.

Wzrost udziału energii odnawialnej i jej wpływ na ceny energii ogólnie

– Każdy patrzy przez pryzmat rachunków, a rozwój technologii fotowoltaiki pozwoli je regulować. W 2024 roku moc niewykorzystana, czyli wyłączana przez operatorów energia z polskich źródeł odnawialnych, wynosiła 960 MWh. Aby temu zapobiec potrzebne są wielkoskalowe magazyny energii. W Polsce ta technologia jest nowa, ale do 2030 roku Grupa Orlen ma zbudować magazyny energii o łącznej mocy 1,3 GW –  jako pierwszy zabrał głos Piotr Szymanek z Energa S.A.

Z mikrofonem: Piotr Szymanek, Wiceprezes Zarządu, Energa S.A.

– Sposobem na to, aby ceny były konkurencyjne, jest połączenie momentu zużycia z momentem nadwyżki produkcyjnej w systemie. Jesteśmy w tej chwili w systemie energetycznym, w którym fotowoltaika przekroczyła 20 GW mocy zainstalowanej, z czego 12 GW to są prosumenci, którzy definicji są nie sterowalni i nie mogą się połączyć tak jak większe farmy. Jesteśmy więc na poziomie, w którym faktyczna moc zainstalowana w fotowoltaice jest w stanie pokryć całe zapotrzebowanie przez istotne okresy w roku, gdyby oczywiście produkcja była na 100%. Do tego mamy wzrost w energetyce wiatrowej. Wynika z tego, że coraz częściej będziemy mieli do czynienia z nadpodażą w systemie. Widać to już po marcu, który nie jest najbardziej słonecznym miesiącem w roku. Żeby sprostać skali i zmienności w systemie musimy umożliwić szerszej grupie odbiorców partycypację w bilansowaniu rynku energetycznego. Aktywnych odbiorców na razie nie jest dużo, ale elektryfikacja w przyszłości, większa liczba samochodów elektrycznych i magazynów przydomowych oraz ogrzewnictwo indywidualne to świat, w którym elastyczność zużycia będzie dotyczyła wielu z nas i aktywni odbiorcy będą mogli obniżyć swoje rachunki – powiedział Michał Ostrowski z TAURON Polska.

Michał Orłowski, Wiceprezes Zarządu ds. Zarządzania Majątkiem i Rozwoju, TAURON Polska Energia

Wspieranie elastyczności systemu energetycznego

– Nie mamy czasu na czekanie. W Grupie PGE podejmujemy bardzo odważne decyzje dotyczące realizacji największych inwestycji, czyli budowy największej morskiej farmy wiatrowej 1,5 GW, którą skończyliśmy w styczniu oraz największego magazynu energii w Żarnowcu. W procesie transformacji to właśnie ciepłownictwo na szansę stać się jednym z kluczowych graczy, czyli elementem stabilizacji i elastyczności systemu energetycznego, z uwagi na coraz więcej połączeń z odnawialnymi źródłami energii – oznajmił Robert Kowalski z PGE.

Robert Kowalski, Wiceprezes Zarządu ds. Wsparcia i Rozwoju, PGE Polska Grupa Energetyczna S.A.

– My, jako ludzie z góry, mamy w sobie mnóstwo entuzjazmu i zapału do pracy oraz poczucia odpowiedzialności. Trochę nas jednak mało „do pieczenia chleba”, biorąc pod uwagę ilość zadań, jakie realizujemy. Dla dobra rynku i odbiorców bardzo ważne jest wzmocnienie Urzędu Regulacji Energetyki – zarówno finansowe, jak i pod kątem zasobów kadrowych. Przechodząc do kwestii aukcji pakietu sieciowego (pakiet sieciowy to świeża propozycja Ministerstwa Klimatu i Środowiska, do połowy kwietnia trwają konsultacje publiczne), zachęcam do spojrzenia całościowego na działania regulacyjne. Jest tu pole do potencjalnych zmian. Konieczne jest doprecyzowanie w przepisach rozgraniczenia instalacji i poziomu wsparcia. Jest to sfera pomocy publicznej – powiedział Radosław Walaszczyk z Urzędu Regulacji Energetyki.

Radosław Walaszczyk, Dyrektor Departamentu Źródeł Odnawialnych, Urząd Regulacji Energetyki

Aukcje na niewykorzystane moce

Panel uwydatnił kluczowe znaczenie odnawialnych źródeł energii, magazynów energii oraz nowoczesnych rozwiązań infrastrukturalnych. Zwrócono uwagę na konieczność uproszczenia procesów inwestycyjnych, dostosowania regulacji oraz promocji modelu energetyki zdecentralizowanej.

– Jeśli mamy sytuację, gdzie nie zostały wykorzystane dane warunki lub nie została podpisana umowa przyłączeniowa, a projekt się nie sprzedał, to według zaproponowanych przepisów aukcja miałaby się odbyć według dokładnie tych samych warunków, w tym samym punkcie przyłączeniowym. Nowy projekt wymaga harmonogramu i zaawansowanego projektu według zapisanej technologii. A jakie jest prawdopodobieństwo, że tak faktycznie jest, skoro nie doszło do transakcji? Dla transparentności procesu lepiej gdyby był tu jakiś automatyzm, czyli uwalniają się warunki i trafiają na aukcję. Jeżeli nikt się nie zdecyduje, to pula wraca do systemu i możemy w sposób bardziej tradycyjny wnioskować o przyłączenie. Dodatkowym kryterium jest na pewno elastyczność. W przypadku przyłączenia magazynu energii do farmy wiatrowej lub instalacji fotowoltaicznej według danych warunków, musimy złożyć wniosek i przechodzimy ekspertyzę. Często dostajemy odmowę. Warunki muszą być więc bardzo precyzyjne, żeby biorący udział w akcji wiedzieli co jest możliwe i potrzebne w danym miejscu. Oznaczałoby to kolejną ekspertyzę, co zajęłoby miesiące zanim dana moc trafiłaby do aukcji i mielibyśmy gigantyczne opóźnienie. Skłaniam się ku temu, żeby tego nie robić, czyli nie dodawać kryteriów, które powodują opóźnienie i zaciemnienie procesu. Proponowałabym jednak dobrać kryterium doboru inwestorów pod kątem wiarygodności i referencji nie tylko finansowych, bo możemy mieć do czynienia ze spekulacją i blokowania większych mocy przyłączeniowych – ostrzegła Agnieszka Wojnarowska, Członek Zarządu ds. rozwoju, RWE Renewables.

Agnieszka Wojnarowska, Członek Zarządu ds. rozwoju, RWE Renewables

Repowering istniejących instalacji i DC coupling pozwalają na bardziej efektywne wykorzystanie infrastruktury, obniżając koszty. Przyspieszenie procesów inwestycyjnych i integracja OZE z siecią będą ważne dla realizacji celów klimatycznych, a warunkiem ich osiągnięcia jest zapewnienie elastyczności pracy źródeł odnawialnych.

Zmiany regulacyjne

– Każdą inwestycję rozpatrujemy z poziomu globalnego. Kwestie regulacyjne i procesy związane z rozwojem są dla nas bardzo istotne. Decydują też o tym, w jaki sposób w danym kraju inwestujemy. Jako duży koncern mamy wysokie cele do 2030 roku. Chcemy mieć 100 GW zielonej energii w swoim portfolio i to jest dosyć duże wyzwanie. Mówimy ewolucji tak, ale szybkimi krokami, zwłaszcza w Polsce. Próbujemy wchodzić w różne modele produkowania zielonej energii, w połączeniu z przechodnimi paliwami, jak np. gaz. To regulacje decydują o tym, czy idziemy w dany kraj, czy nie. W Polsce już są obietnice ze strony rządu, czyli KPEiK oraz PEP 2040. Cały czas jednak kuleje uzyskiwanie wszelkich pozwoleń. Ustawa o OZE da nam dosłownie tylko początek i możliwość rozpoczęcia procesu. Wszystkie samorządy i urzędy lokalne czekają na wytyczne. Niektóre rozwiązania powinny być jeszcze dopracowywane, jak np. możliwość uzyskiwania decyzji środowiskowych równolegle z procesem zmiany lokalnych planów zagospodarowania przestrzennego. Dotykamy też innych obszarów, nie tylko samej ustawy o OZE. Brakuje nam dalekosiężnej perspektywy, ale widzę, że ona się rodzi z dużą determinacją. Szukamy elastyczności, żeby wesprzeć cały system, a przy okazji mieć też inwestycje, które ustabilizują system i pomogą osiągnąć tę zieloność – powiedziała Magdalena Sobczyńska z TotalEnergies.

Magdalena Sobczyńska, Head of Asset Management/Member of the Board, TotalEnergies

Projekty CIRE

CIRE to Agencja Rynku Energii, która dostarcza dane i prognozy dotyczące energetyki.

– Pośrednio CIRE będzie miało wpływ na elastyczność systemu energetycznego. Z danymi CIRE powinno się łatwiej wdrażać i sprzedawać klientom taryfy dynamiczne i pokazać im korzyści. Prosument wirtualny może się przy ich pomocy rozliczać z magazynów energii. Uważam, że projekty CIRE mają olbrzymi wpływ na jakość zbieranych danych, co z kolei pozwoli lepiej prognozować zużycie i produkcję energii elektrycznej. Jest to dzisiaj jeden z większych problemów w sektorze energetycznym, czyli zbieranie i bilansowanie danych. Przez to system energetyczny zamiast się poprawiać, to się pogarsza –  stwierdził Tomasz Bendlewski z Asseco Poland

Tomasz Bendlewski, Wiceprezes Zarządu, Asseco Poland

Rozchwiany system cen – jak tworzyć plany biznesowe?

– Skupiliśmy się na tym aby szukać rozwiązania po stronie wytwórców. Z opóźnieniem zaczęliśmy szukać rozwoju elastyczności po stronie odbiorców. Pojawiły się rozwiązania w postaci taryf dynamicznych, ale to, co też wybrzmiało na regulacyjnym panelu, to praca edukacyjna na rzecz odbiorców i uświadomienie im korzyści z używania energii wtedy, kiedy jest jej dużo i może być tańsza. Warto zacząć od prostych nawyków, jak zdalnie sterowane urządzenia, np. ustawianie z opóźnieniem zmywarki czy pralki, czy uruchamianie ich przez internet. Z drugiej strony również dostępność infrastruktury, chociażby w transporcie, czyli ładowania samochodów elektrycznych w miejscach, w których użytkownik przebywa w ciągu dnia, np. w pracy. Oczywiście ważne jest uproszczenie procedur, zautomatyzowanie ich, czyli wykluczenie konieczności przygotowywania dodatkowej ekspertyzy w przypadku nie przekraczania mocy, na którą mamy wydane warunki techniczne przyłączenia do sieci. Magazyny nie są jedynym rozwiązaniem jeśli chodzi o elastyczność systemu. Wydaje się jednak, że dodawaniu magazynów do źródeł OZE jest szybkie i nie budzi żadnych kontrowersji – podkreślił Tomasz Guzowski z OX2 Polska

Tomasz Guzowski, Prezes OX2 Polska

Jakie mamy lekcje do odrobienia z zielonych certyfikatów?

Bardzo istotne są mechanizmy wsparcia, takie jak zielone certyfikaty i nowe modele inwestycyjne oparte na funduszach unijnych i partnerstwach publiczno-prywatnych. Dodatkowo, regulacje takie jak RED III i Net-Zero Industry Act określają ramy prawne dla dalszej ekspansji OZE.

– Z perspektywy inwestorów zachodnich, którzy weszli na rynek polski, najważniejsza jest stabilność prawa. Niestety z tym jest bardzo duży problem. Ta stabilność jest też ważna dla odbiorców. Jeśli wiadomo, że za 4 lata mają określony obowiązek zakupu energii, to jako firma jesteśmy im w stanie sprzedać certyfikaty z dostawą za te 4 lata. Dzisiaj z roku na rok czekamy na decyzję, jest to tak niepewne, że żyjemy na tzw. walizkach, bo nie wiemy, co będzie jutro  – powiedział Jerzy Kalinowski z EDPR.

– Jest to sprawa wciąż nie rozwiązana i trudna, ponieważ za każdym razem, kiedy jest mowa o cenach energii, to jest to łakomy kąsek dla polityków – dodał Tobiasz Adamczewski z Forum Energii

Jerzy Kalinowski, Dyrektor ds. Zarządzania Energią, EDPR. Po prawej Tobiasz Adamczewski, Wiceprezes Zarządu, Forum Energii (moderator panelu)

Jak sztuczna inteligencja może pomóc w zarządzaniu rynkiem energii?

– CIRE to jeden z większych projektów informatycznych, który dotyka transformacji rynku energii. Mieliśmy jako firma przyjemność realizowania wielu takich projektów. Ilość danych znacząco się zmienia. W zależności od tego czy jest to prognozowanie, czy zarządzanie różnymi rozproszonymi źródłami energii lub zarządzanie rynkiem mocy czy innymi elementami, dane będą powodowały możliwość użycia różnego rodzaju algorytmów i wsparcie takich rozwiązań. Mamy rozwiązanie, które służy do zarządzania odnawialnymi źródłami energii, czyli wiatrem i fotowoltaiką. W tej chwili stosujemy go w 12 krajach do obsługi 17,5 GW. Używamy tam algorytmów sztucznej inteligencji, głównie w predykcji i utrzymaniu samych assetów, ale również w przewidywaniu pogody. Używamy tu danych satelitarnych i modeli pogodowych. Danych satelitarnych używamy też do zarządzania i utrzymania linii energetycznych. Mamy przykłady realizacji estońskich, gdzie sztuczna inteligencja pomaga nam w integracji z magazynami energii. Jesteśmy po obu stronach transformacji. Rewolucja rzeczywiście nadchodzi i będzie dotyczyła zarówno wirtualnych elektrowni, jak i balansowania rynku energii – zapewnił Bartłomiej Nieścierowicz z firmy CGI Polska i kraje bałtyckie.

Z mikrofonem: Bartłomiej Nieścierowicz, Prezes CGI Polska i krajów bałtyckich

– Jesteśmy w cyklonie zmian, zarówno od strony infrastruktury, jak i informatyzacji oraz regulacji i kwestii planistycznych – dodał moderator Tobiasz Adamczewski.

Planować czy czekać?

– Co robić, jak żyć? Odpowiedź wcale nie jest jednoznaczna i prosta. Po pierwsze, gminy są bardzo ważnym graczem w procesie transformacji energetycznej. Chciałbym, aby to dobrze wybrzmiało. Mamy tendencję do koncentrowania się na działaniach z poziomu centralnego. Owszem, one są niezbędne, bo tworzą otoczenie regulacyjne. Jadnak bardzo duża część istotnych decyzji zapada gdzie indziej, a mianowicie w samorządach. Co więcej – samorządy mają swoje zupełnie inne uwarunkowania, wychodzące poza obszar transformacji, które są istotne przy podejmowaniu decyzji mających wpływ na działania transformacyjne. Pamiętajmy o tym, że gminy działają w określonym reżimie wprowadzonym przez reformę planowania przestrzennego. Pojawił się obowiązek uchwalenia planów do połowy przyszłego roku, co oznacza, że procedury już ruszyły. W tych planach uwzględniany będzie obszar, w którym będzie można umieszczać inwestycje OZE. Jesteśmy dokładnie w momencie, w którym zmierzymy się z rozsynchronizowaniem procesów. Samorządy nie mogą czekać na projekt wdrożenia przyspieszonego rozwoju OZE do systemu, bo maja swoje obowiązki ustawowe idące daleko poza transformację. Planowanie przestrzenne w gminach przynosi zupełnie inne rozwiązania. Jeżeli nie zaczniemy działać tu i teraz, to obawiam się, że znaczna część potencjału zostanie zmarnowana – podsumował Łukasz Złakowski z INPLUS.

Łukasz Złakowski, Prezes Zarządu, INPLUS

Polska energetyka jądrowa i inne źródła

Podczas konferencji nie zabrakło zagadnień związanych z rozwojem energetyki jądrowej w Polsce. Eksperci podjęli tematy bezpieczeństwa, finansowania projektów jądrowych oraz rozwoju SMR-ów i udziału polskich dostawców w krajowym łańcuchu wartości. Program Energetyki Jądrowej ma istotne znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego i transformacji sektora. Atom stanowi stabilne źródło energii wspierające OZE, jednak jego rozwój wiąże się z wyzwaniami technologicznymi, finansowymi i społecznymi. Integracja z systemami IT oraz nowoczesne rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa reaktorów będą priorytetowe dla minimalizacji ryzyka.

Finansowanie projektów jądrowych wymaga współpracy sektora publicznego i prywatnego, a także środków unijnych. Coraz większą rolę odgrywają SMR-y, które mogą zapewnić elastyczność w dostawach energii i ciepła, ale ich rozwój wymaga dostosowania infrastruktury oraz uregulowania kwestii prawnych. Ważnym aspektem jest również rozwój lokalnych dostawców, którzy mogą wesprzeć inwestycje w atom poprzez krajowe kompetencje technologiczne. Ostateczny sukces transformacji zależy od inwestycji w edukację i kształcenie kadr, które zapewnią długoterminowy rozwój sektora jądrowego w Polsce.

W kontekście rozwoju energetyki wiatrowej akcentowano konieczność modernizacji infrastruktury przesyłowej, rozwoju farm offshore, ułatwień legislacyjnych oraz wdrażania innowacyjnych technologii zwiększających efektywność turbin.

Drugiego dnia uczestnicy skupili się na przyszłości sieci elektroenergetycznych. Rozważano znaczenie inteligentnego opomiarowania, digitalizacji i nowych modeli taryfowych jako warunków dla stabilnej, nowoczesnej infrastruktury.

Cyberbezpieczeństwo i suwerenność technologiczna

Panel dotyczący cyfryzacji w energetyce podkreślił rolę danych, sztucznej inteligencji oraz cyberbezpieczeństwa w nowoczesnym zarządzaniu systemem energetycznym. Eksperci omówili również wpływ regulacji takich jak NIS2, AI Act i norm ISO na sektor.

Konferencję zakończył blok poświęcony suwerenności technologicznej Polski. Podkreślono znaczenie rozwijania potencjału krajowych firm produkcyjnych, wspierania local content oraz wzmacniania krajowego łańcucha dostaw jako fundamentu niezależności energetycznej i technologicznej kraju.

41. edycja EuroPOWER & OZE POWER potwierdziła, że polska energetyka znajduje się w kluczowym momencie transformacji. Współpraca sektora publicznego, prywatnego oraz świata nauki staje się warunkiem skutecznego wdrażania innowacji i osiągania ambitnych celów klimatycznych. Wydarzenie niezmiennie pozostaje miejscem debaty o przyszłości polskiego i europejskiego sektora energii.

Organizatorzy

Program wydarzenia został przygotowany pod przewodnictwem dr. Leszka Juchniewicza, Przewodniczącego Rady Programowej, Piotra Rutkowskiego, Sekretarza Rady oraz Macieja Bando, Współprzewodniczącego Rady Programowej. W otwarciu wydarzenia uczestniczyli: Paulina Hennig-Kloska, Minister Klimatu i Środowiska oraz Marzena Czarnecka, Minister Przemysłu. Ich wystąpienia wprowadziły uczestników w najaktualniejsze wydarzenia z sektora energetycznego oraz zarysowały kierunki polityki państwa w kontekście transformacji energetycznej i rozwoju przemysłu w duchu zrównoważonego rozwoju.

Partner strategiczny: Asseco, EDP Renewables Polska, IFS, Inplus Energetyka, PKO Bank Polski

Partnerzy: Apator, Atende, Bechtel, CGI, Enea, Energa, Enoda, GAZ-SYSTEM, Hitachi, Krajowy Rejestr Długów, NMG, OX2, PGE, PGNiG , Polska Grupa Biogazowa, TotalEnergies, Polska Spółka Gazownictwa, Polskie Sieci Elektroenergetyczne, RWE, SAP, Signify, Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych PZUW, TAURON Polska Energia, Urząd Dozoru Technicznego, VESS, Viverno, Vortex Energy, Westinghouse, HTEAM, ABAK, Profescapital

Partner merytoryczny: PWC

Partner multimediów: M-sound

Partner logistyczny: MMC Events

Wśród uczestników 41. EuroPOWER & OZE POWER pojawili się również:

• Wojciech Wrochna, Podsekretarz Stanu, Pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej, Ministerstwo Przemysłu
• Renata Mroczek, Wiceprezes Urząd Regulacji Energetyki
• Andrzej Głowacki, Prezes, Państwowa Agencja Atomistyki
• Dariusz Marzec, Prezes Zarządu, PGE Polska Grupa Energetyczna
• Grzegorz Lot, Prezes Zarządu, TAURON Polska Energia
• Grzegorz Onichimowski, Prezes Zarządu, PSE S.A.
• Sławomir Staszak, Prezes Zarządu, Energa S.A.
• Sławomir Hinc, Prezes Zarządu, GAZ-SYSTEM
• Grzegorz Kinelski, Prezes Zarządu, Enea
• Beata Kurdelska, Prezes Zarządu, PGNiG Obrót Detaliczny Grupa ORLEN
• Robert Grochowski, Prezes Zarządu, PGE Systemy S.A.
• Szymon Paweł Moś, Członek Zarządu, Polska Spółka Gazownictwa
• Maciej Mróz, Prezes Zarządu, PTPiREE, Wiceprezes Zarządu ds. Operatora w Tauron Dystrybucja
• Maciej Wyczesany, Prezes APATOR SA

Pełna lista prelegentów 

Źródło: MMC Polska

Zdjęcia: Agnieszka Kubasik