Według ankiet przeprowadzonych na potrzeby raportu „Mapa kompetencji AI w Polsce” Polskiego Funduszu Rozwoju i Google Cloud Polska, ponad 84%. mikro, małych i średnich przedsiębiorstw ma znaczne braki kompetencyjne w zakresie sztucznej inteligencji. Aż 46,3% uważa je za krytyczne.

MŚP często nie wiedzą, jak mogą wykorzystać narzędzia AI i jakie może im to przynieść korzyści. Wśród kolejnych barier zastosowania tej technologii w biznesie wymieniane są m.in. ograniczenia budżetowe firm, brak odpowiedniej strategii cyfrowej czy też niechęć do zmian.

– W raporcie braliśmy pod uwagę segment małych i średnich przedsiębiorstw. Jego wyniki były dosyć smutne. Mało firm korzysta ze sztucznej inteligencji. Jeśli zaczęłyby to robić, wzrósłby potencjał i produktywność polskiej gospodarki – powiedziała w rozmowie z agencją Newseria Magda Gajownik de Vries z Polskiego Funduszu Rozwoju.

MŚP odpowiadają za dwie trzecie PKB kraju

Z danych Implement Consulting Group & Google wynika, że pełne wykorzystanie potencjału sztucznej inteligencji może zwiększyć PKB Polski nawet o 8% w dłuższej perspektywie. Wdrożenie narzędzi AI w małych i średnich przedsiębiorstwach jest kluczowe, ponieważ odpowiadają one za niemal dwie trzecie PKB kraju i zatrudnienie ok. 7 mln osób.

Ankieta przeprowadzona wśród 95 przedstawicieli MŚP wskazuje na poważną skalę problemów kompetencyjnych w obszarze AI. Potwierdziło ją 84,2% badanej grupy. Jedynie 9,5% respondentów nie dostrzega tego problemu w swoich organizacjach.

Na podstawie raportów rynkowych eksperci PFR i Google Cloud Polska przygotowali listę czynników hamujących wdrażanie AI w MŚP. Oprócz niedostatecznych kompetencji są to problemy z rekrutacją i utrzymaniem specjalistów IT oraz brak czasu i środków na szkolenia.

Obawy przed wdrażaniem AI

• wysokie koszty wdrożenia technologii AI, często nieproporcjonalne do postrzeganych korzyści,
• biurokracja,
• bariery regulacyjne, organizacyjne i kulturowe
• niski poziom zaufania do technologii
• opór przed zmianą,
• brak planu na wdrożenie rozwiązań sztucznej inteligencji
• cyberbezpieczeństwo,
• brak dobrych przykładów wdrożenia AI,
• ograniczony dostęp do wiarygodnych informacji.

Źródło: Freepik

– Firmy często nie mają przygotowanych statystyk, żeby zacząć swoją przygodę z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Nie potrafią jeszcze analizować danych, żeby wykorzystywać je na potrzeby projektów i codziennej pracy – podkreśliła Magda Gajownik de Vries.

Eksperymentowanie z AI bez zabezpieczeń

Badanie ankietowe w raporcie sugeruje jednak, że część firm z sektora MŚP eksperymentuje z rozwiązaniami AI, w tym narzędziami konwersacyjnymi takimi jak np. ChatGPT, Claude czy też Gemini. Są one ogólnodostępne i proste w obsłudze, dlatego stanowią naturalny punkt wejścia do świata sztucznej inteligencji.

Przedsiębiorcy wykorzystują AI głównie do:

• tworzenia treści reklamowych,
• analizy danych biznesowych,
• obsługi klienta,
• wsparcia procesów HR
• automatyzacji zadań administracyjnych.

– Podczas tworzenia raportu zauważyliśmy, że pracownicy MŚP korzystają z AI, ale korzystając z kont prywatnych. Zaburzają przy tym wszelkie aspekty cyberbezpieczeństwa – zwróciła uwagę Magda Gajownik de Vries.

Korzystanie z narzędzi AI bez zabezpieczenia może mieć poważne konsekwencje dla firmy, szczególnie wówczas, gdy do sieci trafią poufne informacje dotyczące przedsiębiorstwa lub dane wrażliwe jego klientów.

– Warto też mieć świadomość praw autorskich podczas korzystania z narzędzi AI. To jest wiedza i kompetencje, które powinni posiadać pracownicy, przynajmniej na poziomie podstawowym powinni posiadać pracownicy – wskazała ekspertka zPFR.

Działania wspierające rozwój kompetencji AI

Z punktu widzenia MŚP istnieje potrzeba systemowego podejścia do budowania kompetencji AI, które uwzględni specyfikę i ograniczone zasoby tego sektora. Badani przedstawiciele firm wskazują kluczowe działania wspierające:

• rozszerzenie oferty szkoleń praktycznych,
• wzmocnienie współpracy z uczelniami i instytutami badawczymi,
• ułatwienie dostępu do materiałów edukacyjnych,
• wprowadzenie programów mentoringowych i coachingowych,
• włączenie tematyki sztucznej inteligencji do programów nauczania,
• prowadzenie kampanii informacyjnych skierowanych do biznesu.

Źródło: Freepik

– Z raportu wynika, że kwestie przywództwa są bardzo istotne w firmach. To właśnie osoba zarządzająca musi mieć świadomość, jakie korzyści może przynieść sztuczna inteligencja i jej zastosowanie. Polski Fundusz Rozwoju aktywnie działa na rzecz przedsiębiorców, prowadząc działania edukacyjne i doradcze w zakresie ich transformacji cyfrowej i podnoszenia kompetencji w zakresie AI. Mogą oni korzystać z darmowych kursów online, chociażby takich jak podstawy AI. Uczestniczyć w warsztatach, gdzie poznają narzędzia sztucznej inteligencji i ich praktyczne wykorzystanie – wymienia Magda Gajownik de Vries.

Jak wynika z danych Eurostatu, 13,48% firm w Unii Europejskiej, zatrudniających minimum 10 pracowników, wykorzystywało w 2024 roku przynajmniej jedno narzędzie sztucznej inteligencji. W zestawieniu widać duże różnice w implementacji AI w firmach różnej wielkości. Odsetek dużych przedsiębiorstw korzystających z tej technologii przekraczał 41% W przypadku średnich firm było to prawie 21%, a wśród małych 11,2%

Ogólny odsetek jest o 5,45 pp. wyższy w porównaniu do 2023 roku. Liderem unijnego zestawienia jest Dania, w której 27,58% firm wykorzystywało sztuczną inteligencję. Na drugim miejscu znalazła się Szwecja (25,09%), a na trzecim Belgia (24,71%.

Polska została sklasyfikowana na przedostatnim miejscu z wynikiem 5,9% (przed Rumunią), co i tak oznacza wzrost w stosunku do 2023 roku, kiedy było to 3,67%.

Źródło: NEWSERIA