Filip Budny, inżynier z Politechniki Warszawskiej, zaprezentował w tegorocznej edycji konkursu prototyp opartego na sztucznej inteligencji urządzenia WaterSense do monitorowania jakości wody. Alessandra Galli z Włoch, absolwentka Uniwersytetu Technicznego w Delft w Holandii, przedstawiła projekt OnCue, czyli innowacyjną klawiaturę dla osób z chorobą Parkinsona. Laureaci Konkursu James Dyson Award otrzymają ponad 150 tysięcy PLN na rozwój swoich wynalazków.

Żródło: James Dyson Award

WaterSense

Autonomiczne urządzenie do monitorowania jakości wody w czasie rzeczywistym zastępuje ręczne, wyrywkowe pobieranie próbek. Pozwala na wczesne ostrzeganie o poziomie zanieczyszczenia.

Źródło: James Dyson Award

OnCue

Inteligentna klawiatura dla osób cierpiących na chorobę Parkinsona w unikalny sposób integruje zalecenia terapeutyczne. Zmniejsza liczbę błędów podczas pisania i pomaga w radzeniu sobie z drżeniem i zastyganiem rąk, które są typowymi objawami tej choroby.

Fot. Patrick Wetzels; Źródło: The James Dyson Award

Wsparcie dla studenckich wynalazków z całego świata

Międzynarodowy konkurs James Dyson Award odbył się już po raz dwudziesty. Do tej pory wsparł ponad 400 studenckich projektów z całego świata, przyznając nagrody pieniężne o łącznej wartości 1,5 mln GBP. W tym roku wpłynęło ponad 2100 zgłoszeń od początkujących wynalazców z 28 krajów i regionów.

– Nagroda James Dyson Award wspiera młodych wynalazców, którzy myślą inaczej i podejmują realne problemy wprost. Nasi laureaci z 2025 roku, Filip i Alessandra, są tego dowodem – mierzą się z trudnymi kwestiami zdrowotnymi i środowiskowymi, oferując praktyczne, pomysłowe rozwiązania. Mam nadzieję, że zdobycie tej nagrody będzie dla nich trampoliną do skomercjalizowania ich przełomowych wynalazków – powiedział James Dyson, założyciel firmy Dyson.

Ważny temat – katastrofy ekologiczne w zbiornikach wodnych

Brak danych o jakości wody w czasie rzeczywistym to ogólnoświatowy problem. W 2022 roku katastrofa ekologiczna na Odrze zabiła ponad 360 ton ryb.

Filip Budny, doktorant w dziedzinie nanotechnologii, pracuje nad udoskonaleniem sposobu monitorowania potrzebnych parametrów . Jego urządzenie samodzielnie i n bieżąco mierzy jakość wody w rzekach i jeziorach, co pozwala na wczesne wykrywanie zanieczyszczeń.

Źródło: The James Dyson Award

– Obecne systemy monitorowania jakości wody są powolne, ręczne i sporadyczne. Filip, nasz laureat w kategorii zrównoważony rozwój, wynalazł WaterSense, czyli rozwiązanie pozwalające mierzyć jakość wody w czasie rzeczywistym oraz inteligentnie przewidywać zanieczyszczenia, zanim się pojawią. Wykorzystuje czujniki papierowe, które śledzą wiele wskaźników jakości wody na różnych głębokościach, zapewniając dokładniejsze pomiary. To naprawdę zasłużony zwycięzca i nie mogę się doczekać, kiedy WaterSense będzie pływać w każdej rzece na świecie – oznajmił James Dyson.

Wielopoziomowa analiza próbek

WaterSense to dwuwarstwowy system łączący zaawansowany sprzęt z inteligentnym oprogramowaniem. Jego sercem jest WaterStation, modułowa i autonomiczna platforma przeznaczona dla rzek i jezior. Urządzenie jest zasilane przez naturalne prądy wodne, dzięki wbudowanemu hydrogeneratorowi.

W przeciwieństwie do konwencjonalnych czujników wykonanych z tworzyw sztucznych i elementów metalowych, wykorzystuje niedrogie, nadające się do recyklingu wskaźniki papierowe do pomiaru ponad 20 kluczowych parametrów jakości wody.

Źródło: James Dyson Award

Urządzenie pobiera próbki na trzech skonfigurowanych głębokościach. Czujniki są wymieniane automatycznie każdego dnia, działając podobnie jak przewijanie rolki filmu w aparacie analogowym. Zapewnia to stałą dokładność na poziomie laboratoryjnym, bez konieczności ręcznego wprowadzania danych. Zużyte czujniki pozostają w urządzeniu przez 12 miesięcy, po czym należy je wymienić.

Miernik przesyła dane do platformy internetowej wykorzystującej sztuczną inteligencję. Robi to za pomocą sieci komórkowej w przedziałach czasowych – co minutę, co 15 minut lub co godzinę, w zależności od potrzeb monitorowania. Platforma internetowa analizuje stan wody i aktywnie uczy się na podstawie danych i wzorców z przeszłości. Dzięki temu może z wyprzedzeniem do 72 godzin prognozować zdarzenia związane z zanieczyszczeniem. Wyniki są publicznie dostępne na stronie internetowej, dzięki czemu mieszkańcy oraz władze lokalne mogą uzyskać informacje potrzebne do podjęcia wczesnych działań i ochrony ekosystemów wodnych.

Obecnie prototypy WaterSense są testowane w 20 lokalizacjach w całej Polsce, we współpracy z przedsiębiorstwami wodociągowymi i samorządami lokalnymi. Po otrzymaniu nagrody Filip Budny planuje udoskonalać swoją technologię i wprowadzić WaterSense na rynki innych krajów.

Źródło: James Dyson Award

– Nagroda Jamesa Dysona potwierdza, że innowacje w dziedzinie ochrony środowiska mają globalny oddźwięk. To motywuje mnie do dalszych działań: do tworzenia, testowania i wdrażania systemów, dzięki którym czysta woda będzie mierzalna, przewidywalna i dostępna dla wszystkich. Obecnie skupiamy się na rozszerzaniu współpracy z organizacjami ekologicznymi i partnerami badawczymi w całej Europie, dążąc do przekształcenia WaterSense w sieć obejmującą cały kontynent do 2026 roku. Naszą długoterminową wizją jest monitorowanie jakości wody w rzekach na całym świecie, w tym Wisły i Odry w Polsce oraz Renu w Niemczech w 2026 r. Aby zrealizować ten plan, obecnie zbieramy środki w ramach pierwszej rundy inwestycyjnej, która pozwoli nam zwiększyć produkcję i przyspieszyć wdrażanie – powiedział Filip Budny.

Na świecie jest 12 milionów osób dotkniętych chorobą Parkinsona

Parkinson to choroba neurodegeneracyjna. Jej objawy to drżenie, epizody zastygania i bradykineza – stan, który spowalnia ruchy i upośledza kontrolę motoryczną. Trudności te sprawiają, że pisanie na klawiaturze jest trudne i frustrujące.

Wynalazek OnCue Alessandry Galli, to niedroga, inteligentna klawiatura połączona z opaskami na nadgarstki, która ułatwia i poprawia dokładność pisania osobom cierpiącym na chorobę Parkinsona. Wykorzystuje sygnały dotykowe i wizualne.

Źródło: The James Dyson Award

Gdy użytkownik naciska klawisze, OnCue generuje subtelne wibracje zarówno na klawiaturze, jak i w opasce, pomagając utrzymać równy rytm i lepiej wyczuwać moment kontaktu z przyciskiem. Jeśli któryś klawisz zostanie przytrzymany zbyt długo, wibracja stopniowo się nasila, delikatnie przypominając o konieczności przejścia do kolejnego znaku. System sztucznej inteligencji analizuje wpisywany tekst, przewidując następne litery i podświetlając je, co ułatwia pisanie i ogranicza liczbę pomyłek.

Projekt Galli inspirowany jest rozwiązaniami znanymi z klawiatur gamingowych. OnCue ma kompaktową, dzieloną konstrukcję, która odciąża nadgarstki i ramiona. Dodatkowo, lekko uniesione krawędzie klawiszy zapobiegają przypadkowemu naciskaniu sąsiednich. Urządzenie współpracuje z większością komputerów i laptopów, łączy się przez Bluetooth i działa na baterii pozwalającej nawet na tydzień pracy po jednym ładowaniu.

Projektantka zadbała o możliwość personalizacji urządzenia. Symptomy Parkinsona mogą się różnić u każdej osoby, a nawet zmieniać w ciągu dnia, dlatego użytkownicy mogą samodzielnie ustawiać siłę wibracji oraz intensywność podświetlenia. Obecnie prowadzone są prace nad rozwojem oprogramowania, które umożliwi jeszcze dokładniejsze dopasowanie wzorców wibracyjnych do indywidualnych potrzeb oraz codziennych czynności osób korzystających z klawiatury.

Źródło: The James Dyson Award

Po otrzymaniu nagrody Alessandra zamierza kontynuować współpracę z lekarzami i osobami dotkniętymi chorobą, by dopracować OnCue i przygotować go do wprowadzenia na rynek. W dalszej perspektywie planuje rozszerzyć zastosowanie swojego wynalazku na wsparcie osób z innymi schorzeniami neurologicznymi, takimi jak choroba Alzheimera czy dystonia.

– Zdobycie Nagrody Jamesa Dysona to dla mnie zaszczyt i potwierdzenie, że zaangażowanie się w ten projekt po ukończeniu studiów było słuszną decyzją. (…) Nagroda stanowi znaczące wsparcie dla ukończenia prototypu roboczego, przybliżając projekt o krok do osób cierpiących na chorobę Parkinsona. Jestem przekonana, że to osiągnięcie pomoże mi również rozszerzyć sieć kontaktów i otworzy nowe możliwości dla OnCue – powiedziała Alessandra Galli

Źródło: informacje prasowe