Wykłady, ćwiczenia, laboratoria – to podstawowe elementy systemu dydaktycznego na uczelniach technicznych. Teorię poznaną na wykładach i ugruntowaną na ćwiczeniach studenci konfrontują na zajęciach praktycznych w laboratoriach. Także w szkołach średnich ważną rolę przypisuje się zajęciom praktycznym. Skuteczność takiego systemu nauczania zależy w dużej mierze od tematyki ćwiczeń laboratoryjnych, opracowanych dla nich pomocy dydaktycznych i oczywiście od realizacji stanowisk laboratoryjnych. Kontynujemy prezentację jednego z takich zestawów – KL210 – któremu poświęciliśmy już jeden artykuł.

Kontynuujemy opis ćwiczeń wykonywanych z użyciem zestawu edukacyjnego KL-210. Do zakończenia pierwszego, umownego bloku pozostało jeszcze kilka tematów dotyczących wzmacniaczy tranzystorowych. Opisy tych ćwiczeń zamieszczono w zeszycie V.

Zeszyt V

14. Wzmacniacze tranzystorowe.

Wykorzystywane moduły i przyrządy dodatkowe: KL-25003, KL-25005 (fot. 12, 13), multimetr, oscyloskop.

Fot. 12. Moduł KL-25003

Fot. 13. Moduł KL-25005

Zagadnienia: Wzmacniacz w układzie wspólnego emitera z polaryzacją stałą, polaryzacją automatyczną w emiterze, polaryzacją niezależną od wartości współczynnika wzmocnienia prądowego, polaryzacją z kolektorowym sprzężeniem zwrotnym, wzmacniacz w układzie wspólnej bazy, wzmacniacz w układzie wspólnego kolektora, układ przełączający (pomiar prądów włączenia i wyłączenia tranzystora, tranzystor jako element sterujący przekaźnikiem), pomiar podstawowych parametrów wzmacniacza w układzie Darlingtona, układ sterowany elementem fotoelektrycznym, układ opóźnienia czasowego.

Uwagi: W ćwiczeniu opisanym w instrukcji na stronie 14 niezrozumiałe może być jedno z poleceń. Jest w nim mowa o obserwacji przyrostu prądu nasycenia tranzystora wynikającego ze zmian prądu bazy. Wiadomo jednak, że dla ustalonej oporności rezystora kolektorowego i napięcia zasilającego prąd nasycenia nie ulega zmianom. Ponadto, dla zastosowanych w module KL-25003 wartości elementów nie jest możliwe ustawienie napięcia U_CE=6 V, o co są proszeniu uczniowie w dalszej części instrukcji. Jest jeszcze jedne problem. Okazuje się, że dysponując generatorem stacji bazowej nie jest możliwe prawidłowe wysterowanie badanego wzmacniacza. Nawet dla minimalnego sygnału wyjściowego generatora wzmacniacz jest mocno przesterowany bez względu na ustawienie potencjometru regulującego prąd bazy tranzystora. Awaryjnym rozwiązaniem może być zastosowanie potencjometru VR1 jako dodatkowego dzielnika napięcia wejściowego, ale nie wspomniano o tym w instrukcji.

15. Wzmacniacze wielostopniowe

Wykorzystywane moduły i przyrządy dodatkowe: KL-25004 (fot. 14), oscyloskop.

Fot. 14. Moduł KL-25004

Zagadnienia: Wzmacniacz ze sprzężeniem RC, wzmacniacz ze sprzężeniem bezpośrednim, wzmacniacz ze sprzężeniem transformatorowym, wzmacniacz przeciwsobny z podwójnym stopniem końcowym.

Po zapoznaniu się z zasadami wykonywania pomiarów elektrycznych, działaniem podstawowych elementów i układów elektronicznych, uczniowie przystępują do ćwiczeń ze wzmacniaczami operacyjnymi.