Inteligentne sterowanie oświetleniem to jeden z wielu elementów automatyki budynkowej, który optymalizuje zużycie energii i w znacznym stopniu wpływa na komfort użytkowników. Podobnie jest z systemami rozświetlającymi ulice i przestrzenie publiczne. Odpowiednie natężenie i barwa światła poprawiają umiejętności poznawcze człowieka i zwiększają jego poczucie bezpieczeństwa.

O perspektywy rozwoju takich inteligentnych systemów zapytałam Tadeusza Talkowskiego, który w firmie Lena Lighting pełni funkcję menadżera IoT.

— Zagadnienia ze świata sterowania przechodzą obecnie znaczącą weryfikację i są w trakcie dynamicznego rozwoju oraz zmian. Oczywiście, mam na myśli nie tylko branżę oświetlenia, która jest jednym z głównych adresatów inteligentnych systemów, ale wszystkie elementy szeroko pojętej automatyki budynkowej. Perspektywa rozwoju w kierunku ich stosowania jest bardzo szeroka i obiecująca. Warto podkreślić, że w zależności od wymagań klienta, system może być bardzo rozbudowany, działając w wielu obszarach i zbierając szereg danych z wielu elementów automatyki. Równocześnie może być zoptymalizowany pod kątem konkretnych potrzeb klienta, pomijając wiele danych, które są mu zbędne. 

Możliwości stosowania inteligentnego sterowania oświetleniem wydają się bardzo szerokie. Jaki jest ich zakres i na ile udział człowieka jest jeszcze konieczny? 

— Inteligentny system sterowania to określenie, pod którym może działać kilka rozwiązań odpowiedzialnych za zbieranie danych z wybranego obszaru. Na ich podstawie wprowadzane są zmiany w działaniu urządzeń. Do systemu, poprzez interfejs www lub za pomocą aplikacji mobilnej, użytkownik może wprowadzać docelowe polecenia i odczytywać stan wybranych produktów. 

W naszej branży systemy sterowania adaptowane są do oświetlenia ulicznego (zewnętrznego), przemysłowego i inwestycyjnego (wnętrza, biura, sale konferencyjne, rynek HORECA). Główne funkcjonalności to wizualizacja lamp i urządzeń do sterowania (sensory ruchu i światła) na planie lub mapie oraz możliwość podglądu stanu działania lamp i parametryzacja poziomu ich świecenia. Oprócz tego programowanie harmonogramów i zależności pomiędzy urządzeniami, podgląd rzeczywistego i historycznego zużycia energii oraz podgląd parametrów elektrycznych sieci zasilającej. 

Sterowanie pozwala na zarządzanie infrastrukturą podpiętą do systemu w czasie rzeczywistym. Jego istotą jest bowiem automatyzacja i możliwość wprowadzenia zależności pomiędzy urządzeniami. Chodzi o jak najmniejszy udział człowieka w codziennym działaniu urządzeń. Oczywiście nie oznacza to wykluczenia wprowadzania spontanicznych zmian „z ręki”. Te czynniki również należą do obszaru gwałtownego rozwoju systemów i ich uruchamiania, a wszelkie idące za tym modyfikacje ukierunkowane są w stronę mądrego i skutecznego korzystania z tych informacji. Żyjemy w świecie, w którym opomiarowanie większości wielkości fizycznych nie jest żadną przeszkodą

Jakie znaczenie ma inteligentne sterowanie oświetleniem w infrastrukturze miejskiej, w kontekście globalnych zmian i dążenia do zrównoważonego rozwoju?

— Inteligentne sterowanie oświetleniem ma ogromne znaczenie, i to w ujęciu globalnym. Obecny trend zmierza do bezobsługowości i zwiększonej świadomości użytkownika. System sterowania w infrastrukturze miejskiej to nie tylko oświetlenie. Jest to oczywiście jeden z głównych elementów zapewniających zarówno komfort mieszkańców, jak i przekładających się na oszczędności energii. Infrastruktura przeznaczona pod oświetlenie jest również doskonałym miejscem do instalacji sensorów jakości powietrza, monitoringu, stacji ładowania samochodów elektrycznych, czujników badających natężenie ruchu i wielu innych urządzeń dostarczających informacji na temat aktualnej sytuacji w danym obszarze. To właśnie system sterowania kompletuje wszystkie te dane, którymi w odpowiedni sposób zarządza. 

Lampy Lena Lighting komunikują się z automatyką budynkową poprzez protokół DALI 2 (Digital Addressable Lighting Interface), opracowany specjalnie dla oświetlenia. W jaki sposób przebiega testowanie i sprawdzanie możliwości zaawansowanych systemów zarządzania oświetleniem?

— Kontrolę systemu można podzielić na dwa ściśle skorelowane ze sobą procesy, czyli test i weryfikację techniczną oraz test i weryfikację funkcjonalną. W pierwszym kroku nowe rozwiązania są testowane i sprawdzane pod kątem stricte technicznym. Badamy zasięg komunikacji, działanie aplikacji, potwierdzenie wprowadzanych ustawień i upewniamy się, że mają one odzwierciedlenie w rzeczywistości. Poddajemy analizie również poprawność danych zwracanych do systemu, takich jak temperatura otoczenia albo to, czy np. ustawione 10% świecenia w aplikacji faktycznie jest tymi 10% w rzeczywistości. W dalszym kroku testowane są funkcje i zasadność ich użycia. Sprawdzamy przykłady użycia systemu z określonymi ustawieniami, weryfikujemy programy automatyzacji, badamy najbardziej optymalny wariant dla potencjalnego inwestora.

Układy elektroniczne do lamp i systemów inteligentnego sterowania oświetleniem są projektowane i produkowane we parku maszynowym Lena Lighting. Firma posiada dwie linie produkcyjne SMT oraz dział rozwoju, zajmujący się tworzeniem i wdrażaniem rozwiązań elektronicznych i mechanicznych. A jak to jest ze wzornictwem lamp i paneli sterujących? Czy firma zatrudnia swoich projektantów, czy też korzysta z usług profesjonalnych firm designerskich?

— Firma zatrudnia projektantów wewnętrznych, ale jest również otwarta na współpracę, czego dowodem jest kolekcja lamp zaprojektowanych przez Dorotę Koziarę. To wyjątkowa, pierwsza tak rozbudowana linia w portfolio marki. Sam proces kooperacji był dla nas wszystkich niezwykle pouczający i inspirujący. Otwieranie się na nowe perspektywy i punkty widzenia, znacząco poszerza horyzonty. Dlatego z pewnością nie poprzestaniemy na jednej kolekcji, już planujemy kolejne wspólne działania.

Rozmawiała i opracowała Agnieszka Kubasik

Zdjęcia: Lena Lighting