15 stycznia 2025 roku rozpoczął się nowy rozdział w eksploracji kosmosu. Misja Proba-3, realizowana przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA), z sukcesem przeszła fazę separacji satelitów i weszła w etap autonomicznego lotu w formacji. To pierwsza na świecie demonstracja technologii umożliwiającej utrzymywanie satelitów w precyzyjnej odległości bez ingerencji z Ziemi. Celem jest obserwacja zjawisk zachodzących w koronie słonecznej z niespotykaną dotąd dokładnością.

Źródło: Redwirespace

Na czym polega misja Proba-3?

Proba-3 to demonstracyjna misja kosmiczna ESA zaprojektowana z myślą o testowaniu precyzyjnego lotu w formacji. Jej unikatowość polega na zdolności dwóch satelitów do samodzielnego utrzymywania położenia względem siebie, co pozwala na symulowanie sztucznego zaćmienia Słońca.

Dzięki temu możliwa staje się długotrwała obserwacja zewnętrznych warstw atmosfery słonecznej — tzw. korony słonecznej.

Źródło: ESA ©

Kluczowe etapy misji Proba-3

1. Separacja satelitów (15 stycznia 2025)

W styczniu 2025 roku doszło do pomyślnej separacji dwóch satelitów Proba-3. Od tego momentu rozpoczęła się faza ich wspólnego lotu, podczas którego satelity uczą się koordynować swoje pozycje bez ciągłego nadzoru z Ziemi.

– To technologiczny kamień milowy. Od tej pory satelity współpracują w sposób autonomiczny, co toruje drogę dla przyszłych flot kosmicznych – Jean-Michel Contant, ESA GSTP, 2025

2. Autonomiczny lot w formacji (marzec 2025)

Zaledwie dwa miesiące po separacji, satelity Proba-3 utrzymały autonomicznie precyzyjną formację. Używając specjalnego łącza komunikacyjnego oraz zaawansowanych systemów nawigacyjnych, satelity pozycjonowały się względem Słońca z dokładnością nieosiągalną wcześniej.

3. Tworzenie sztucznych zaćmień

Dzięki precyzyjnemu ustawieniu, Proba-3 generuje sztuczne zaćmienia Słońca trwające aż sześć godzin. Dla porównania: naturalne zaćmienia trwają zazwyczaj kilka minut. ESA przewiduje, że misja wygeneruje około 50 takich zaćmień rocznie, co diametralnie zwiększy ilość danych zebranych o koronie słonecznej.

Dlaczego obserwacja korony słonecznej jest tak istotna?

Korona słoneczna to zewnętrzna warstwa atmosfery Słońca. Mimo że jest miliony razy słabsza niż tarcza słoneczna, osiąga temperatury przekraczające milion stopni Kelvina. Jej badanie ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia takich zjawisk jak:

• Wiatry słoneczne i ich wpływ na magnetosferę Ziemi
• Koronalne wyrzuty masy (CME), które mogą zakłócać satelity i sieci energetyczne
• Mechanizmy nagrzewania korony, które nadal pozostają tajemnicą

Źródło: ESA ©

Jak Proba-3 zmienia przyszłość lotów kosmicznych?

Misja Proba-3 to nie tylko badania astrofizyczne, ale przede wszystkim test nowoczesnych technologii formacyjnych. W przyszłości umożliwią one m.in.:

• Precyzyjne pozycjonowanie satelitów w dużych konstelacjach
• Realizację złożonych misji interferometrycznych i optycznych
• Zredukowanie kosztów utrzymania i manewrowania satelitów

– Proba-3 to laboratorium przyszłości — pokazuje, że wiele satelitów może działać jak jeden organizm. – Dr. Luisa Innocenti, ESA Future Missions Programme, 2025

Praktyczne zastosowania i potencjał komercyjny

Technologie zastosowane w Proba-3 mają potencjał komercjalizacji w takich dziedzinach jak:

• Telekomunikacja satelitarna
• Nawigacja GPS nowej generacji
• Obserwacje Ziemi z wysoką rozdzielczością
• Misje do asteroid lub Marsa, wymagające koordynacji wielu jednostek

Źródło: ESA ©

FAQ – najczęstsze pytania o misję Proba-3

1. Czy Proba-3 to misja załogowa?
Nie, to całkowicie bezzałogowa misja demonstracyjna satelitów ESA.

2. Jak długo potrwa misja Proba-3?
Pierwsza faza misji przewidziana jest do 2026 roku, z możliwością przedłużenia.

3. Czy dane z Proba-3 są publicznie dostępne?
Tak, ESA planuje udostępnienie pierwszych wyników w połowie 2025 roku.

4. Jakie kraje biorą udział w projekcie?
Projekt realizowany jest w ramach ESA i obejmuje wkład m.in. Belgii, Włoch, Hiszpanii i Francji.

5. Czy technologia Proba-3 może być zastosowana na Ziemi?
Część systemów nawigacyjnych i komunikacyjnych może mieć zastosowanie w autonomicznych pojazdach i dronach.

Co oznacza sukces Proba-3?

Misja Proba-3 to nie tylko krok milowy w badaniach kosmicznych, ale także dowód na to, że autonomiczne loty satelitów są możliwe i efektywne. Jej osiągnięcia torują drogę dla bardziej złożonych, precyzyjnych i ekonomicznych misji przyszłości.

Źródło: informacje prasowe