Sławosz Uznański–Wiśniewski w roli nauczyciela prowadzącego lekcje z orbity w ramach misji IGNIS
Na 8 czerwca został przełożony start misji technologiczno-naukowej IGNIS na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). W załodze znalazł się polski astronauta Sławosz Uznański–Wiśniewski, który będzie realizował na orbicie program edukacyjny. Związane z tym zadania wypełnią aż jedną czwartą czasu pracy na stacji. Program ma na celu zachęcenie młodzieży do zainteresowania naukami ścisłymi oraz dynamicznie rozwijającym się sektorem kosmicznym. Przewidziano zadania realizowane przed misją, w czasie jej trwania, jak i po zakończeniu.
Zanim wystartuje rakieta
Do tej fazy został opracowany zestaw doświadczeń edukacyjnych i konkursów przewidzianych dla uczniów i studentów. Zwrócono uwagę na umiejętności praktyczne, z czym wiąże się opracowanie zestawów edukacyjnych, które będą testowane przez naszego astronautę na orbicie. Przewiduje się, że zajmie mu to 20 z 80 godzin roboczych na stacji. Każdy z nas chyba widział kiedyś kołyskę Newtona, czyli kulki zawieszone na nitce przekazujące sobie wzajemnie pęd. Jak działa taka kołyska na Ziemi, może łatwo przekonać się każdy z nas, ale jak będzie ona zachowywać się w stanie nieważkości? Zobaczymy już wkrótce. Specjalna wersja kołyski została opracowana przez polskich nauczycieli i wykonana przez uczniów.
Kołyska Newtona to zaledwie jeden z 30 eksperymentów edukacyjnych, wśród których 10 jest autorstwa polskich uczniów. Inne eksperymenty dotyczą płynów, masy, różnych efektów fizycznych.
O Polsce obserwatorzy misji IGNIS usłyszą kilka razy, przy okazji oglądania innych doświadczeń. Niektóre z nich będą wykonywane po raz pierwszy w historii lotów kosmicznych w stanie nieważkości. Oprócz kołyski Newtona będzie to n. ciekawy eksperyment z fontanną łańcuchową, czyli efektem Moulda. W warunkach ziemskich długi łańcuch zwinięty w naczyniu po pociągnięciu za jego koniec „wypływa” na zewnątrz. Czy tak samo zachowa się w stanie nieważkości?
Doświadczenia i eksperymenty to jednak nie wszystko. Stworzono również 7 scenariuszy filmów dotyczących życia na ISS i technologii kosmicznych. Przeprowadzono 5 konkursów edukacyjnych, z których dwa bezpośrednio wpływały na przebieg misji. Aktualnie trwają dwa konkursy związane z obrazowaniem Ziemi. Informacje o nich są dostępne na stronie https://plinspace.pl/edukacja/konkursy
Na orbicie
W trakcie samej misji, zorganizowane będą 4 wydarzenia edukacyjne, podczas których zaproszeni uczniowie połączą się na żywo ze Sławoszem Uznańskim–Wiśniewskim. Będzie on odpowiadał na ich pytania oraz wykona demonstracje eksperymentów edukacyjnych.
- dwa połączenia wideo – w Łodzi i w Warszawie
- dwa połączenia radiowe w programie ARISS (Amateur Radio on ISS) – w Rzeszowie i we Wrocławiu
Uczestnicy każdego z wydarzeń przez 8 godzin będą brali udział w szeregu warsztatów i wykładów, a także pikniku edukacyjnym. Ministerstwo Edukacji Narodowej rekomenduje uczestnictwo wszystkich szkół w tym wydarzeniu, co będzie możliwe dzięki transmisjom online. Wirtualne uczestnictwo na żywo w misji kosmicznej z pewnością będzie dużym przeżyciem dla uczniów. Aby wszystko przebiegało sprawnie szkoły otrzymają materiały edukacyjne do przeprowadzenia lekcji wprowadzających w tematykę misji IGNIS.
Inne akcje edukacyjne dla wszystkich:
- „Leć” z polskim astronautą – grupowe zmagania w pokonaniu dystansu równego średniej odległości Ziemia–ISS wybraną dyscypliną sportową. Niebawem ruszy nabór uczestników akcji, każda szkoła, instytucja czy firma, która będzie chciała wziąć w niej udział, powinna zgłosić się przez formularz rejestracyjny, przeprowadzić akcję w swojej placówce i wysłać niezbędne sprawozdanie. Podmioty, które wykonają te działania otrzymają pamiątkowe dyplomy.
- „(Zgaś) Światełko” – kampania edukacyjna dotycząca problemu zanieczyszczenia światłem,
- Wspólne oglądanie przelotu ISS nad Polską. Organizowane będą akcje śledzenia ISS, a także konkurs astrofotograficzny. Mimo braku wieczornych przelotów ISS nad Polską w okresie misji, zwrócimy oczy wszystkich w kierunku machającego do nas polskiego astronauty w kosmosie.
Po szczęśliwym powrocie na Ziemię
Ta faza misji IGNIS rozegra się już po wakacjach. Będzie to realizacja projektu „Zostań kosmicznym inżynierem” obejmującego 40 cykli warsztatów inżynieryjnych dla młodzieży w 40 miastach Polski. Cykle będą dotyczyły strategicznych dla polskiego sektora kosmicznego obszarów tematycznych: druku 3D, bioinżynierii, tworzenia elektroniki i komunikacji radiowej. W zajęciach udział weźmie 1000 młodych Polaków.
Jedno z najważniejszych elementów całego programu to „Klucz do Kosmosu”. Będzie to przedsięwzięcie realizowane na szeroką skalę. 10 tys. szkół otrzyma zestawy edukacyjne wraz ze wsparciem dydaktycznym do nauki lutowania i konstruowania układów elektronicznych. Polski sektor kosmiczny czeka na ludzi z kompetencjami inżynierskimi, a te zdobywa się od realizacji najprostszych projektów, jak na przykład budowa klucza telegraficznego. To właśnie tacy zapaleńcy będą w przyszłości budować satelity, łaziki i sondy kosmiczne.
Wspomniany klucz telegraficzny, niemal identyczny, jak ten, który zbudują uczniowie, poleci razem ze Sławoszem na ISS. Za jego pomocą, przy użyciu alfabetu Morsa, wspólnie podczas spotkań na żywo, nadadzą najważniejszy komunikat roku 2025 – „IGNIS”: ../- -./-./../…//
Zwieńczeniem działań w projekcie „Zostań kosmicznym inżynierem” będą łączności stratosferyczne i inne aktywności krótkofalarskie. Podczas dwóch łączności stratosferycznych, nadana zostaną zakodowane obrazki metodą SSTV. Będą to zebrane na drodze konkursu prace uczniów, które przedstawią misję IGNIS i polski sektor kosmiczny. Przekaz będzie kierowany do szkół i krótkofalowców w całej Europie.
Po misji powstanie 60 scenariuszy lekcji, propozycji doświadczeń oraz filmów edukacyjnych z udziałem astronauty, w oparciu o 13 polskich eksperymentów technologiczno-naukowych oraz wszystkich działań edukacyjnych prowadzonych w ramach IGNIS. Materiały dotyczące projektu o nazwie „Lekcje z orbity” będą dostępne na stronie plinspace.pl.
Wszystkie działania muszą być realizowane na jak najwyższym poziomie. W tym celu przewidziano 4 intensywne szkolenia dla nauczycieli. Otrzymają oni pełny zestaw materiałów edukacyjnych przygotowanych w ramach programu, które następnie będą mogli wykorzystać w pracy z dziećmi i młodzieżą.
Program edukacyjny misji IGNIS został wypracowany przez specjalistów z Polskiej Agencji Kosmicznej w ścisłej współpracy z Ministerstwem Rozwoju i Technologii, Ministerstwem Edukacji Narodowej, Centrum Badań Kosmicznych PAN oraz Europejską Agencją Kosmiczną.
Źródło: polsa.gov.pl