Regulatory oświetlenia wykorzystujące jako elementy wykonawcze triaki lub tyrystory są dość popularne na naszym rynku. W większości rozwiązań regulacja natężenia świecenia odbywa się poprzez zmianę położenia suwaka potencjometru. Prezentowany w artykule układ działa zupełnie inaczej – zamiast standardowego potencjometru zastosowano niewielką elektrodę, umożliwiającą sterowanie pracą układu poprzez zwyczajne jej dotknięcie. „Logika” wbudowana w specjalizowany układ, stanowiący „serce” regulatora, powoduje zmianę wysterowania triaka (który jest elementem wykonawczym regulatora), w zależności od tego kiedy i na jak długo przyłożono rękę do płytki czujnika.
Schemat elektryczny układu regulatora przedstawiono na rys. 1. Układ US1 (SLB0587 – Siemens) jest specjalizowanym, programowanym układem sterowania fazowego, wyposażonym w wejście przystosowane do obsługi czujnika dotykowego i dodatkowe wejście sterowania przez dodatkowe czujniki zewnętrzne. Układ posiada wewnętrzne zabezpieczenie, zapobiegające skutkom impulsowego sterowania obciążeń o dużej indukcyjności (np. transformatorów sieciowych).
Sposób pracy układu może być określony przez użytkownika – na rys. 2 znajduje się wykres przedstawiający sposób reakcji US1 na dotknięcie płytki czujnika, w zależności od wybranego trybu pracy układu. Jak widać konstruktorzy układu przewidzieli większość typowych sytuacji, tak więc każdy może dobrać sposób reakcji układu do swoich wymagań. Selekcji trybu pracy dokonuje się poprzez zmianę napięcia na wejściu MODE US1 (pin 2). W tab.1 znajduje się zestawienie trybów pracy w zależności od napięcia na wejściu MODE.
Ponieważ układ SLB0587 jest przeznaczony głównie do sterowania bezstykowego oświetleniem halogenowym na schemacie elektrycznym (rys. 1) zaznaczono w jaki sposób podłączyć do regulatora typową lampkę halogenową zasilaną poprzez transformator 220 V -> 12 V. W przypadku sterowania zwykłej żarówki (żarówek), należy ją włączyć w szereg z regulatorem, zamiast transformatora.
Układ wymaga sporo uwagi podczas montażu i uruchomienia – żaden z elementów układu nie jest izolowany od sieci elektroenergetycznej, uwaga ta dotyczy także sondy – czujnika. W przypadku poprawnego zmontowania i zastosowania dobrej jakości elementów użytkownikowi regulatora nie grozi żadne niebezpieczeństwo. Wartości rezystorów włączonych w szereg z czujnikiem (R1, R2 i R3) są tak dobrane, że prąd płynący przez ciało człowieka dokonującego regulacji jest wielokrotnie mniejszy od minimalnych dopuszczalnych wartości. Przy pomocy doboru wartości rezystancji rezystora R1 można zmieniać czułość układu, co pozwala uniknąć m.in. wpływu zakłóceń w mocno zawilgoconych pomieszczeniach. Wartość tego rezystora powinna się mieścić w zakresie 1,2 M?..4,7M?.
Oprócz sondy – czujnika w postaci płytki dotykowej układ SLB0587 ma wejście dla dodatkowych, zdalnych czujników do sterowania oświetleniem z kilku, często odległych miejsc. Czujniki tego typu (mogą to być zwykłe przyciski, stosowane we włącznikach oświetlenia) dołącza się pomiędzy wejścia oznaczone jako EXT. W przypadku rezygnacji z korzystania z tego typu rozszerzeń można nie montować rezystorów R6 i R7, a wejście EXT (pin 6) podłączyć do Vss (pin 7).
Rozmieszczenie elementów przedstawiono na rys. 3. Widok
płytki drukowanej od strony elementów pokazano na rys. 4, a układ ścieżek od strony lutowania na rys. 5.
Rys. 1. Schemat elektryczny układu
Rys. 2. Sposób reakcji US1 na dotknięcie płytki czujnika, w zależności od wybranego trybu pracy układu
Rys. 3. Schemat montażowy od strony elementów
