W tegorocznej edycji prestiżowej Nagrody Politechniki Wrocławskiej im. Nikoli Tesli (Tesla Prize 2024), przyznawanej za wybitne osiągnięcia naukowe i inżynierskie, wyróżniono interdyscyplinarny zespół prof. Teodora Gotszalka z Wydziału Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów. Nagrodę przyznano za opracowanie platform pomiarowych Drobnowidz. To przełomowe narzędzie do badań w nanoskali, które pozwala lepiej zrozumieć świat w najmniejszych wymiarach.

Za sukcesem stoją nie tylko wrocławscy naukowcy – w projekcie niemałą rolę odegrali także badacze z Łukasiewicz – IMIF: dr inż. Andrzej Sierakowski oraz dr inż. Paweł Janus.

Współpraca Politechniki Wrocławskiej i Łukasiewicz – IMiF

Współpraca z zespołem prof. Gotszalka pozwala instytutowi rozwijać nowoczesne technologie i poszerzać możliwości precyzyjnych pomiarów. Politechnika Wrocławska wnosi w projekt ekspertyzę w mikroskopii i nanometrologii, a Łukasiewicz – IMIF dostarcza zaawansowane sondy mikromechaniczne do badania właściwości cieplnych, mechanicznych i elektrycznych w układach nanoelektronicznych, materiałach dwuwymiarowych czy strukturach mikrobiologicznych.

Z zespołem współpracował również dr inż. Krzysztof Gajewski (Nokia Solutions and Networks), mgr inż. Andrzej Dzierka (JC Andrzej Dzierka) oraz prof. Ivo W. Rangelow (Technische Universität Ilmenau). Uczelnie i instytuty badawcze nie rywalizują, lecz wzajemnie się uzupełniają, wspólnie tworząc technologie kształtujące przyszłość.

Skanowanie nanoświata

Działanie urządzenia z rodziny platform pomiarowych Drobnowidz można porównać do superdokładnej lupy dla świata nano. Zamiast zwykłego szkła powiększającego, naukowcy używają sond mikromechanicznych, które pozwalają “dotknąć” i zmierzyć właściwości najmniejszych elementów materii.

Drobnowidz działa jak nowoczesna superdokładna soczewka dla świata nano, która nagle pozwala zobaczyć nie tylko kontury, ale także fakturę, strukturę i właściwości powierzchni na poziomie nanometrycznym. To narzędzie umożliwia badaczom “zobaczenie” rzeczy, których wcześniej nie byli w stanie dostrzec – zarówno w elektronice, jak i w badaniach materiałowych czy biologii.

Rewolucja w badaniach kwantowych

O tym rozmawiają prof. Teodor Gotszalk i Andrzej Sierakowski. W ramach nowego projektu OPUS 27 rozwijana jest mikroskopia z jednoelektronowym tranzystorem (SQTM), która pozwoli badać nanostruktury z niespotykaną dotąd precyzją. To może być przełom dla przyszłości nanoelektroniki i komputerów kwantowych. W badaniach wezmą udział również naukowcy Imperial College w Londynie (w zakresie pomiarów planarnych struktur jednoelektronowych) i National Physical Laboratory (w zakresie pomiarów nanowspółrzędnościowych).

Źródło: Łukasiewicz-IMiF