Przełom w miniaturyzacji: Mikroprocesor z MoS₂ grubości trzech atomów
Chińscy naukowcy opracowali najpotężniejszy mikroprocesor wykonany z dwuwymiarowego materiału – dwusiarczku molibdenu (MoS₂). Układ zawiera aż 5900 tranzystorów, z których każdy ma zaledwie trzy atomy grubości. To przełom w miniaturyzacji elektroniki i potencjalny zwrot w rozwoju nowoczesnych technologii obliczeniowych.

Dwusiarczek molibdenu składa się z dwóch atomów siarki (żółtego i zielonego) na każdy molibden (fioletowy i niebieski). Przesunięcie w górę zielonych atomów siarki przyczynia się do pojawienia się ferroelektryczności, Źródło: chip
Co to jest dwusiarczek molibdenu i dlaczego rewolucjonizuje elektronikę?
Dwusiarczek molibdenu (MoS₂) to materiał z rodziny półprzewodników dwuwymiarowych (2D). Jego struktura to pojedyncza warstwa atomów molibdenu otoczona przez dwie warstwy siarki. Dzięki swojej unikalnej budowie, MoS₂ umożliwia tworzenie tranzystorów o grubości zaledwie trzech atomów.
Dlaczego to takie ważne?
- Pozwala na dalszą miniaturyzację elektroniki
- Zmniejsza straty energii
- Pracuje efektywnie w wyższych temperaturach niż krzem
- Charakteryzuje się wyższą mobilnością elektronów
Ciekawostka technologiczna:
– Dwusiarczek molibdenu może odegrać podobną rolę w XXI wieku, jaką krzem pełnił w XX – zaznacza prof. Li Zhang z Instytutu Nanoelektroniki w Pekinie.
Nowy mikroprocesor z 5900 tranzystorami – najmocniejszy układ 2D
Zespół badaczy z Chin opracował mikroprocesor o powierzchni 6 mm². Zawiera on 5900 tranzystorów wykonanych z MoS₂. Jest to obecnie najpotężniejszy układ elektroniczny zbudowany z materiału dwuwymiarowego. Co więcej, każdy tranzystor ma zaledwie trzy atomy grubości. Takie osiągnięcie jeszcze dekadę temu wydawało się nierealne.
Gdzie znajdzie zastosowanie?
- Komputery kwantowe – dzięki wysokiej mobilności elektronów i stabilności termicznej
- Urządzenia elektroniczne mobilne nowej generacji – mniejsze, lżejsze
- Systemy sztucznej inteligencji – niższy pobór mocy przy wyższej wydajności
- Internet Rzeczy (IoT) – mikroprocesory MoS₂ mogą zasilać mikrourządzenia
- Przemysł zbrojeniowy i medyczny.

Pojedyncza struktura o powierzchni 6 mm x 6 mm, składająca się z 5900 tranzystorów MoS2. Źródło: Spectrum.idee
Zalety MoS₂ nad tradycyjnym krzemem

Źródło: spectrum.idee
Jakie wyzwania czekają przed MoS₂?
Choć potencjał MoS₂ jest ogromny, jego wdrożenie na szeroką skalę napotyka na bariery techniczne:
- Trudności w masowej produkcji warstw MoS₂ o jednolitej jakości
- Potrzeba opracowania nowych technologii integracji z obecnymi systemami scalonymi
- Wyzwania związane z skalowaniem i powtarzalnością produkcji tranzystorów 2D
– Integracja MoS₂ z istniejącymi procesami CMOS to największe wyzwanie, ale i największa szansa dla przyszłości nanoelektroniki – tłumaczy dr Minghao Liu z Uniwersytetu Tsinghua.
Czy MoS₂ pozwoli zrealizować prawo Moore’a?
Prawo Moore’a zakłada, że liczba tranzystorów w układzie scalonym podwaja się co dwa lata. W ostatnich latach tempo tego wzrostu uległo spowolnieniu. Było to spowodowane ograniczeniami technologicznymi krzemu. W rezultacie, osiągnięcie chińskich naukowców może przywrócić pierwotne tempo wzrostu. MoS₂ może stanowić przyszłość elektroniki. Dlatego, że oferuje lepszą wydajność, energooszczędność i możliwość dalszego zmniejszania rozmiarów układów. Według prognoz – pierwsze komercyjne układy MoS₂ zobaczymy w ciągu najbliższych 5–10 lat.
Źródło: news.feinberg.northwestern