24 września 2025 roku w kosmiczną podróż wyruszy sonda IMAP (Interstellar Mapping and Acceleration Probe) z polskim instrumentem GLOWS na pokładzie. To pierwsze, w pełni zaprojektowane i zbudowane w Polsce, urządzenie naukowe dla Narodowej Agencji Aeronatyki i Przestrzenii Kosmicznej (NASA), które pozwoli lepiej zrozumieć fenomen wiatru słonecznego i jego wpływu na przestrzeń międzygwiezdną. Wśród partnerów projektu znajdują się polskie firmy technologiczne, takie jak gliwicka KP Labs. Liderem projektu jest Centrum Badań Kosmicznych PAN.

Źródło: KP Labs; Space Agency

Słońce nieustannie emituje strumień naładowanych cząstek zwanych wiatrem słonecznym. To zjawisko ma ogromny wpływ na przestrzeń kosmiczną – kształtuje heliosferę, czyli ochronną „bańkę” wokół Układu Słonecznego, wpływa na pogodę kosmiczną, a czasami zakłóca działanie satelitów czy systemów komunikacyjnych na Ziemi. Wciąż jednak nie wiemy, jak wiatr słoneczny rozkłada się w zależności od szerokości heliograficznych i jak jego struktura zmienia się w trakcie cyklu słonecznego. Odpowiedzi na te pytania ma dostarczyć misja IMAP, a kluczową rolę odegra w niej właśnie polski instrument GLOWS.

GLOWS (Global Solar Wind Structure)

Fotometr zbudowany w Centrum Badań Kosmicznych PAN, zaprojektowany do obserwacji tzw. helioglow – ultrafioletowego promieniowania neutralnego wodoru międzygwiezdnego, pobudzanego przez światło słoneczne. Dzięki temu możliwe będzie odtworzenie globalnej struktury wiatru słonecznego i jej zmian w czasie. Ważną rolę w misji odgrywa również polski sektor prywatny. Inżynierowie KP Labs stworzyli oprogramowanie aplikacyjne dla instrumentu GLOWS, które umożliwia obsługę telemetrii, zarządzanie trybami pracy instrumentu, a także zapewnia stabilność działania w ekstremalnych warunkach kosmicznej próżni To właśnie dzięki niemu GLOWS będzie mógł działać w pełni samodzielnie przez wiele lat, dostarczając naukowcom unikatowych danych.

Start rakiety Falcon 9 w misji IMAP zaplanowany na dzisiaj

Docelową orbitą będzie punkt libracyjny L1, 1,5 miliona kilometrów od Ziemi, skąd instrument GLOWS rozpocznie swoje badania. Dane uzyskane dzięki GLOWS będą miały ogromne znaczenie nie tylko dla nauki fundamentalnej, ale również dla praktyki – pomogą lepiej przewidywać zjawiska kosmicznej pogody, chronić satelity i infrastrukturę krytyczną na Ziemi oraz przygotować bezpieczne warunki dla przyszłych misji załogowych poza niską orbitę okołoziemską.

– Praca nad oprogramowaniem dla GLOWS była dla nas wyjątkowym doświadczeniem – połączyliśmy siły z naukowcami z CBK PAN, aby wspólnie stworzyć rozwiązanie, które będzie w stanie działać niezawodnie przez wiele lat w ekstremalnych warunkach kosmosu. Dzięki tej technologii GLOWS może w pełni realizować swój potencjał, a dla KP Labs to dowód, że polskie rozwiązania technologiczne mogą wspierać badania kosmiczne na najwyższym światowym poziomie – wskazuje Michał Zachara, Wiceprezes KP Labs.

KP Labs to polska firma technologiczna z siedzibą w Gliwicach, specjalizująca się w tworzeniu rozwiązań dla sektora kosmicznego. Spółka rozwija innowacyjne jednostki przetwarzania danych, wykorzystujące sztuczną inteligencję do autonomicznej obsługi satelitów i instrumentów naukowych. Udział w misji NASA IMAP to kolejny krok w międzynarodowym rozwoju KP Labs, które aktywnie wspiera badania kosmiczne, dostarczając niezawodne technologie dla najbardziej wymagających projektów.

Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk (CBK PAN) to wiodąca instytucja naukowa w Polsce zajmująca się badaniami przestrzeni kosmicznej i projektowaniem instrumentów dla misji międzynarodowych. CBK PAN od dekad uczestniczy w programach Europejskiej Agencji Kosmicznej, NASA oraz wielu partnerstw bilateralnych, dostarczając unikalne kompetencje w dziedzinie fizyki kosmicznej, inżynierii satelitarnej i analizy danych.