31 lipca 2025 roku w krakowskich murach Uniwersytetu Jagiellońskiego odbyła się w ramach projektu ”Being Human in the Age of AI” debata pomiędzy współtwórcą ChataGPT i współzałożycielem OpenAI dr Wojciechem Zarembą, a prof. fizyki teoretycznej, wykładowcą na Wydziale fizyki Uniwersytetu Warszawskiego Andrzejem Draganem. Rozmowę prowadził dr Maciej Kawecki popularyzator nauki, twórca kanału This is it.

Kadr z debaty „Dominacja człowieka dobiegła końca” | Andrzej Dragan vs Wojciech Zaremba, Open AI” z kanału This is it.

W świecie, w którym sztuczna inteligencja (AI) zyskuje coraz większą autonomię i moc, pojawia się fundamentalne pytanie: czy dominacja człowieka dobiega końca? Prelegenci naświetlili swoje wizje na przyszłość relacji między człowiekiem a maszyną, poruszając kwestie, które wykraczają daleko poza samą technologię.

Sieć neuronowa niczym dziecko – czy zdołamy ją zrozumieć?

Andrzej Dragan i Wojciech Zaremba od początku podkreślili, że dzisiejsze modele AI, wbrew pozorom, nie są w pełni zrozumiałe nawet dla ich twórców. Porównali proces programowania sieci neuronowych do ogrodnictwa lub wychowywania dziecka – podajemy im dane i zasady, ale nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jak dokładnie rozwiną się ich „myśli” czy „osobowość”. Zaremba, pracujący na co dzień nad rozwojem najbardziej zaawansowanych modeli, przyznał, że nawet w OpenAI nie do końca rozumieją, dlaczego sieć neuronowa podejmuje takie, a nie inne decyzje. Dragan stwierdził, że “… rozumiemy projektowane przez nas algorytmy treningowe, tak jak świetnie rozumiemy ewolucję…na przykład żaby, ale jak działa żaba to mamy mętne pojęcie.”

Czy AI może być świadome?

Jednym z punktów debaty była kwestia świadomości. Rozmówcy zastanawiali się, czy świadomość i samoświadomość mogą być zjawiskiem emergentnym, czyli takim, które pojawia się spontanicznie w systemach o odpowiedniej złożoności. Zaremba zasugerował, że model trenowany w środowisku z wieloma graczami mógłby rozwinąć pewną formę samoświadomości, tworząc w sobie reprezentację siebie. Uściślił, że samoświadomość to zupełnie co innego niż świadomość. Dragan oponował argumentując, że nawet najbardziej zaawansowane przetwarzanie danych nie oddaje subiektywnego doświadczenia świadomości, takiego jak odczuwanie bólu. Stwierdził również, iż największe umysły informatyczne Geoffrey Hinton i Yann LeCun mają co do tej kwestii odmienne zdania. Prelegenci poruszyli również zagadnienia dotyczącego możliwości przeniesienia doświadczeń z jednego mózgu do innego lub podłączenie AI do mózgu – Zaremba stwierdził, że wiele startupów zajmuje się tymi zagadnieniami min. Neuraling Corporation.

Prowadzący przytoczył słowa, jakie padły podczas przeprowadzonego wywiadu z profesorem Hintonem, który utrzymuje, że ludzkość stanie się drugą, a nie pierwszą inteligencją na świecie. Dragan, cytując Richarda Suttona, również stwierdził, iż „nasze losy jako prymusa intelektualnego na ziemi są już policzone”, i że jeśli mamy dwie formy inteligencji – jedną, której „ewolucja” trwa tysiące lat, i drugą, która przechodzi transformację w ciągu miesięcy – to wygrywa ta, która rozwija się szybciej. W jego przekonaniu, to nie jest kwestia ludzkiej woli, ale nieuchronności wynikającej z różnicy w tempie. Co pokazuje między innymi uczenie algorytmów treningowych przez wzmocnienie.

Tempo postępu w dziedzinie AI jest błyskawiczne. Zaremba podzielił się swoją perspektywą, mówiąc, że problemy, które do tej pory wymagały dziesięcioleci pracy ludzkich umysłów, mogą zostać rozwiązane przez AI w zaledwie kilka lat. Ten niesamowity skok w możliwościach budzi pytania o przyszłą dominację – czy jako gatunek jesteśmy w stanie utrzymać kontrolę nad inteligencją, która rozwija się wykładniczo szybciej niż my?

Koniec epoki, czy nowy rozdział w historii?

Debata na Uniwersytecie Jagiellońskim nie przyniosła jednoznacznych odpowiedzi, ale otworzyła oczy na skalę nadchodzących zmian. Dr. Wojciech Zaremba i prof. Andrzej Dragan, mimo swoich różnic w poglądach, zgodzili się w kwestii, iż stoimy u progu nowej ery. Niezależnie od tego, czy sztuczna inteligencja okaże się naszym narzędziem, partnerem, czy dominującą siłą, powinniśmy na nowo zdefiniować, co to znaczy być człowiekiem w świecie, który coraz bardziej należy do maszyn. Pytanie nie brzmi już, czy AI nas dogoni, ale co zrobimy, gdy nas zacznie wyprzedzać. Jedno jest pewne: musimy być gotowi na „erę AI”, która już nadeszła.

Link do nagrania „Dominacja człowieka dobiegła końca” 

Artykuł został opracowany przez Annę Nadolską-Wosik, w oparciu o materiał z nagrania debaty „Dominacja człowieka dobiegła końca” | Andrzej Dragan vs Wojciech Zaremba, Open AI” z kanału This is it.