Największy wkład finansowy w historii Europejskiej Agencji Kosmicznej, w wysokości 22,1 mld EUR, został zatwierdzony podczas posiedzenia Rady ESA na szczeblu ministerialnym w Niemczech.

Ministrowie i wysocy rangą przedstawiciele 23 państw członkowskich ESA, członków stowarzyszonych i państw współpracujących potwierdzili wsparcie dla kluczowych programów naukowych, badawczych i technologicznych, a także znaczne zwiększenie budżetu na zastosowania satelitarne – obserwację Ziemi, nawigację i telekomunikację. Te trzy elementy mają również fundamentalne znaczenie dla europejskiej inicjatywy „Odporność z kosmosu”, będącej wspólną odpowiedzią na krytyczne potrzeby w zakresie bezpieczeństwa i odporności w przestrzeni kosmicznej.

W dniach 26–27 listopada ministrowie i przedstawiciele wysokiego szczebla spotkali się na posiedzeniu Rady Ministerialnej ESA w Bremie w Niemczech. Podjęte decyzje dotyczyły budżetu i priorytetów programowych agencji na najbliższe trzy lata. Źródło: ESA

– To wielki sukces dla Europy i naprawdę ważny moment dla naszej autonomii i wiodącej pozycji w dziedzinie nauki i innowacji. Jestem wdzięczny za ciężką pracę i starannie przemyślane działania, które doprowadziły do przyjęcia nowych składek od państw członkowskich, co stanowi wzrost o 32% (lub 17% po skorygowaniu o inflację) w stosunku do kwoty ustalonej przez poprzednią Radę Ministerialną ESA w 2022 r. – powiedział dyrektor generalny ESA Josef Aschbacher.

Gra o utrzymanie przywództwa w przestrzeni kosmicznej

– W obliczu trudnej sytuacji geopolitycznej wszystkie państwa wnoszące wkład do budżetu ESA, a także Komisja Europejska, zaufały ESA, że będzie ona nadal realizować programy wspierające europejskie przywództwo w przestrzeni kosmicznej i pomagające rozszerzyć nasze możliwości na Ziemi, na orbicie i w przestrzeni kosmicznej. Chociaż w tym roku świętowaliśmy 50 lat osiągnięć, to nasza praca dopiero się zaczyna – dodał powiedział dyrektor ESA.

Dane z obserwacji Ziemi mają kluczowe znaczenie dla ochrony naszej planety. Globus na CM25 pomaga zwizualizować dane zebrane przez satelity. Źródło: ESA

Tegoroczne posiedzenie Rady Ministerialnej było pierwszym etapem wdrażania strategii ESA na rok 2040, wyznaczającej kierunek europejskich ambicji kosmicznych i określającej cele, które należy osiągnąć, aby zrealizować długoterminowe zamierzenia Europy w zakresie działalności w przestrzeni kosmicznej i zastosowań na Ziemi.

Wzmocnienie pozycji Europy jako lidera w dziedzinie nauk kosmicznych

Państwa członkowskie zagwarantowały historyczny wzrost finansowania o 3,5% rocznie powyżej inflacji, który umożliwi realizację najbardziej ambitnych misji naukowych w historii europejskiej eksploracji kosmosu i wzmocni wiodącą pozycję Europy w tej dziedzinie. Pierwszym krokiem będzie realizacja misji opisanych w długoterminowym planie Cosmic Vision – w tym LISA i NewAthena. Kolejny wielki skok w nauce będzie możliwy dzięki rozwojowi technologii dla misji w ramach planu Voyage 2050, w szczególności ambitnego planu poszukiwania życia na Enceladusie, księżycu Saturna, w ramach misji „L4”. (znanego obecnie jako L4 to Enceladus). Misja ta wymaga pilnego opracowania technologii umożliwiającychj dotarcie do południowego bieguna Enceladusa w idealnych warunkach oświetleniowych.

Zwiększenie bezpieczeństwa i odporności Europy

Europejska inicjatywa „Odporność z kosmosu”, która została wprowadzona w celu wsparcia zdolności podwójnego zastosowania w Europie. Początkowe finansowanie zostanie przeznaczone na system zapewniający dostęp do zdjęć satelitarnych o wysokiej rozdzielczości czasowej i przestrzennej – poprzez łączenie i dzielenie się zasobami oraz budowę uwspólnionych sieci zdolności detekcyjnych w celu wypełnienia luk w obserwacjach. Będzie to wspierane przez nowe usługi nawigacyjne z niskiej orbity okołoziemskiej oraz bezpieczną łączność. Jednoznaczny mandat dotyczący wykorzystania aplikacji satelitarnych do nieagresywnych celów obronnych oznacza historyczną zmianę dla ESA. Podczas CM25 podjęto decyzję, że subskrypcje pozostaną otwarte do przyszłego roku, aby umożliwić państwom uczestniczącym dostosowanie się do nowego programu.

Technologia ESA w centrum wszystkich misji

Zdolności wspierające program odporności i inne innowacyjne misje ESA zostaną opracowane przy użyciu znacznie zwiększonego budżetu na rozwój tzw. technologii wspomagających, kluczowych komponentów, cyfryzację i inne przełomowe technologie. Niezależność technologiczna ma kluczowe znaczenie dla realizacji ambicji Europy w dziedzinie badania i wykorzystania przestrzeni kosmicznej, obok gwarantowanego dostępu do orbity.

Posiedzenie Rady Ministerialnej ESA (CM25) w Bremie (Niemcy) w dniach 26–27 listopada. Źródło: ESA

W tym celu wzmocnionych zostanie szereg kluczowych działań w europejskim ekosystemie technologii kosmicznych:

• Europejskie rakiety nośne Ariane 6 i Vega-C będą nadal wiodącymi rozwiązaniami w dostępie do przestrzeni kosmicznej. ESA będzie nadal wspierać rozwój europejskiego rynku rakiet nośnych oraz opracowywanie nowych środków transportu na orbitę, w tym europejski konkurs European Launcher Challenge.
• Europejskie rynki sprzętu kosmicznego i danych kosmicznych będą rozwijane dzięki kontynuacji skutecznych programów komercjalizacji. ESA będzie nadal stymulować inwestycje prywatne, pobudzać innowacje oraz wzmacniać pozycję MŚP i nowych podmiotów w sektorze kosmicznym. Uzgodniono budżet w wysokości 3,6 mld euro na projekty współfinansowaneprzez fundusze prywatne.
• Wiodąca pozycja Europy w dziedzinie obserwacji Ziemi zostanie utrzymana dzięki przygotowaniu drugiej generacji satelitów Copernicus (w szczególności misji Sentinel-2 Next Generation i Sentinel-3 Next Generation Optical). W ramach programu FutureEO ESA będzie opracowywać i realizować światowej klasy misje naukowe dotyczące badania Ziemi, przygotowywać przyszłe operacyjne misje Copernicus i misje meteorologiczne oraz wspierać wykorzystanie danych satelitarnych w ramach rozwoju społeczno-gospodarczego na Ziemi („Earth Action”).

Rozwój możliwości eksploracyjnych

Państwa członkowskie ESA potwierdziły swoje zaangażowanie w eksplorację kosmosu, przedstawiając plany wzmocnienia partnerstw międzynarodowych. Misja Rosalind Franklin, której celem jest wysłanie łazika na Marsa, jest finansowana z datą wyniesienia w 2028 r.ESA przygotuje również misje na Księżyc, z których najważniejsza to lądownik Argonaut. ESA będzie też pracować nad ograniczeniem ryzyka związanego z rozwojem nowatorkich technologii eksporacji, aby wspierać obecność Europy na niskiej orbicie okołoziemskiej (LEO) i poza nią w nadchodzących dziesięcioleciach. Równolegle Agencja i jej państwa członkowskie uzgodniły wdrożenie krótkoterminowych działań mających na celu zagwarantowanie już wybranym europejskim astronautom dostępu do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej do planowanego zakończenia jej eksploatacji w 2030 r. Podczas CM25 potwierdzono również rozwój usługi transportu ładunków z niskiej orbity okołoziemskiej (LEO) na Ziemię, obejmującej dwie misje demonstracyjne mające na celu dokowanie do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Przed CM28 planowane jest spotkanie na szczeblu ministerialnym w celu dostosowania się do spodziewanych zmian na arenie międzynarodowej.

Dyrektor generalny ESA Josef Aschbacher przedstawia swoją propozycję pierwszego dnia posiedzenia Rady Ministerialnej ESA. Źródło ESA

Obrońcy Ziemi

Ramses, Rise i Vigil to trzy ważne misje stanowiące większość uzgodnionego finansowania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony przestrzeni kosmicznej.

Misja Ramses, która ma zostać zrealizowana w przyspieszonym harmonogramie w celu przechwycenia asteroidy Apophis podczas jej bliskiego spotkania z Ziemią w 2029 r., otrzymała właściwe finansowanie co pomoże przygotować się na ewentualność zagrożeń ze strony przyszłych potencjalnie niebezpiecznych asteroidów.

Misja Vigil dotycząca monitorowania pogody kosmicznej, pierwotnie zatwierdzona na Radzie Ministerialnej w 2022r.(CM22), będzie nadal realizowana, a plany dotyczące projektowania platformy satelitarnej zostaną poddane wstępnej ocenie projektowej na początku przyszłego roku. Aby ograniczyć ilość odpadów w przestrzeni kosmicznej w przyszłości, testy serwisowania na orbicie będą finansowane w ramach misji Rise, w partnerstwie z przemysłem.

Satelita SAGA – misja demonstracyjna dotycząca komunikacji kwantowej – przejdzie do fazy budowy i wdrożenia. Program Moonlight, który przewiduje rozwój usług komunikacyjnych i nawigacyjnych na Księżycu, będzie nadal kontynuowany.

Nowe działania ESA w państwach członkowskich

ESA podpisała listy intencyjne w celu przygotowania nowych ośrodków, które będą zlokalizowane w państwach członkowskich. Podpisano list intencyjny z Polską w celu zbadania możliwości utworzenia nowego ośrodka specjalizującego się w bezpieczeństwie i zastosowaniach podwójnego/wielokrotnego użytku. Tymczasem list intencyjny między Norwegią a ESA pozwoli obu stronom na ocenę możliwości utworzenia Arktycznego Centrum Kosmicznego ESA w Tromsø.

Podczas posiedzenia ministerialnego przyjęto również dwie rezolucje:

• Rezolucję dotyczącą umacniania przyszłości Europy poprzez działania w obszarze wykorzystania przestrzeni kosmicznej (Resolution on Elevating the Future of Europe through Space);
• Rezolucję w sprawie poziomu zasobów na obowiązkowe działania Agencji w latach 2026–2030 (Resolution on the Level of Resources for the Agency’s Mandatory Activities for 2026-2030).

Źródło: informacje prasowe